مواد شیمیایی و تأثیر آن‌ها بر رشد صنعت کشاورزی و غذایی

امروزه نسبت به گذشته میزان آفت ها و مشکلات کشاورزی بسیار کمتر شده است و محصولات با خصوصیات بهتر مانند ظاهر زیباتر، اندازه بزرگتر، عطر و طعم بهتر و… تولید می شوند. در گذشته تمامی میوه ها و محصولات کشاورزی کاملا ارگانیک بودند؛ اما در حال حاضر در اغلب تولیدات کشاورزی از مواد شیمیایی استفاده شده است. تنها باید دقت کنیم که میزان استفاده از این مواد به چه صورت بوده و آیا موادی که در حین رشد محصول استفاده شده اند، برای سلامت انسان خطری دارند یا خیر.

تاثیر مواد شیمیایی در کشاورزی و مواد غذایی

تاثیری که بخش کشاورزی در اقتصاد یک کشور و یک خانواده دارد،غیر قابل انکار است. بهبود عملکرد کشاورزان باعث افزایش میزان تولیدات و سپس افزایش میزان صادرات در یک کشور می شود. مواد شیمیایی به جلوگیری از آفت ها و خرابی های محصولات کشاورزی کمک می کند و در نتیجه میزان تولیدات یک کشاورز را افزایش می دهد. افزایش محصولات کشاورزی نیز در تعیین قیمت مواد غذایی و میزان دسترسی افراد به آنها تاثیرگذار است. البته نحوه استفاده و میزان استفاده از این مواد اهمیت بسیار بالایی دارد. استفاده نادرست از یک ماده شیمیایی می تواند باعث از بین رفتن محصولات کشاورزی و یا حتی آسیب به مصرف کنندگان شود.

چرا انتخاب مواد شیمیایی برای کشاورزی اهمیت دارد؟

بخش بسیار بزرگی از مواد غذایی که ما در طول روز مصرف می کنیم، از طریق کشت و برداشت در کشور خودمان تهیه می شود. به همین دلیل وجود هرگونه آلودگی یا مشکل در محصولات کشاورزی می تواند تاثیرات جبران نشدنی بر بدن انسان داشته باشد. در صورتی که در خصوص مواد شیمیایی اطلاعات کافی نداشته باشید و یا با توجه به نیاز محصولاتتان مقدار مناسب مواد شیمیایی را تشخیص ندهید، علاوه بر آسیب به سلامت انسان می توانید باعث آسیب دیدن و از بین رفتن بخشی از محیط زیست در آن ناحیه شوید. بنابراین بهتر است انتخاب کود و سایر مواد شیمیایی را به یک فرد کارشناس و حرفه ای در همین زمینه بسپارید.

کاربرد مواد شیمیایی در کودهای شیمیایی

مهمترین و اصلی ترین کاربردی که مواد شیمیایی در حوزه کشاورزی دارند، مربوط به کود های شیمیایی می شود. این کود ها می توانند مواد مورد نیاز برای رشد بهتر گیاهان و درختان را فراهم کنند و از آفات کشاورزی و آسیب به محصولات نیز جلوگیری کنند. کود های شیمیایی تنوع بالایی دارند اما برای مثال از کود های نیتروژنی برای افزایش میزان پروتئین در دسترس گیاهان و بهبود رشد گیاهان استفاده می شود. کود هایی که دارای فسفر و ترکیبات فسفر هستند نیز به گسترش راحتتر ریشه گیاهان و انتقال انرژی در آنها کمک می کنند.

اهمیت استفاده از مواد شیمیایی در مواد غذایی

البته که مواد اولیه بسیاری از غذاها و مواد غذایی مورد نیاز ما محصولات کشاورزی هستند؛ اما تمامی کاربرد مواد شیمیایی به صنعت کشاورزی مربوط نمی شود. از مواد شیمیایی برای فرایند تولید و نگهداری مواد غذایی استفاده می شود. برای مثال برای افزایش دادن مدت زمان سالم ماندن یک خوراکی و در واقع افزایش مدت ماندگاری هر ماده از مواد شیمیایی استفاده می شود. از طرفی امروزه چاشنی ها و طعم دهنده هایی تولید شده اند که با بهره گرفتن از برخی از مواد شیمیایی برای ایجاد رنگ بهتر، رایحه دلنشین و مزه بهتر در غذاها استفاده می شود.

نمونه دیگری که از ضرورت استفاده از مواد شیمیایی در مواد غذایی وجود دارد، مکمل های غذایی هستند. برخی از این مکمل ها باید به توصیه پزشک و برای حل مشکلات بدن مورد استفاده قرار بگیرند و برخی دیگر برای تقویت بدن و کسب نتیجه بهتر توسط ورزشکاران استفاده می شود. مواد شیمیایی در تولید این مکمل ها و حتی تولید ظروف بسته بندی مواد غذایی مانند بشقاب، چنگال و قاشق، فنجان، بطری و… به صورت یکبار مصرف نقش مهمی دارند.

نمونه های مواد شیمیایی پر کاربرد در صنایع غذایی

همانطور که گفتیم استفاده از مواد شیمیایی در صنایع غذایی سال هاست که انجام می شود و فواید بسیاری برای این صنعت دارد. در ادامه چندین مورد از موادی که کاربرد گسترده ای در صنایع غذایی دارند و تاثیرات مثبتی در این زمینه داشته اند را معرفی می کنیم.

اسید فسفریک

یکی از موادی که به صورت خالص و یا ترکیباتی مانند سیتریک اسید، استیک اسید و… در مواد غذایی استفاده می شود، اسید فسفریک است.اسید فسفریک از فسفر معدنی استخراج می شود و می تواند تاثیرات مثبتی برای بدن انسان داشته باشد. برای مثال استفاده از اسید فسفریک می تواند باعث سلامت دندان ها و استخوان ها شود و همچنین در بهبود عملکرد کلیه و در بازیابی عضله ها بعد از انجام تمرینات نیز تاثیر بسزایی داشته باشد. در اغلب موارد خرید فسفریک اسید و استفاده از آن در مواد غذایی برای تنظیم کردن میزان ph مواد و افزایش مدت زمان ماندگاری است. یکی از مهمترین کاربرد هایی که این ماده شیمیایی دارد، طعم تند و تیزی است که در هنگام نوشیدن نوشابه کوکا کولا احساس می کنید.

سدیم هگزا متا فسفات

یک مورد دیگر از مواد شیمیایی پرکاربرد در صنایع غذایی، ترکیبی به نام سدیم هگزا متا فسفات است. از این ترکیب در مواد غذایی مانند نوشیدنی های انرژی زا، شیر پاکتی، پودر پنیر، خامه زده شده، ژله، غلات صبحانه، بستنی و سایر دسر های منجمد استفاده می شود. جالب است بدانید که علاوه بر کاربرد های خوراکی، به کار گرفتن سدیم هگزا متا فسفات در خمیر دندان می تواند در جلوگیری از لک ها نیز موثر باشد. در این ترکیب یکی از اجزای اصلی فسفر است که می تواند باعث شکل گیری و سلامت استخوان ها و بهبود عملکرد سیستم گوارش شود. سازمان غذا و دارو استفاده از این ترکیب شیمیایی در مواد غذایی را کاملا بی خطر دانسته اما تا زمانی که میزان مصرف آن به اندازه مناسب باشد.

سدیم متا بی سولفیت

قطعا می دانید که مواد شیمیایی کاربرد بسیار مهمی در افزایش ماندگاری مواد غذایی دارند و در واقع به عنوان ماده نگهدارنده استفاده می شوند. ماده شیمیایی سدیم متا بی سولفیت یکی از این مواد است که با جلوگیری از رشد باکتری ها در ماده غذایی باعث افزایش ماندگاری آن می شود. کاربرد دیگری که سدیم متا بی سولفیت دارد در حفظ رنگ و مزه و همچنین تازگی سبزیجات و میوه ها است. از این ماده در مواد غذایی مانند میوه خشک، سس، سوسیس و کالباس و… استفاده می شود. استفاده از سدیم متا بی سولفیت مانند سایر مواد شیمیایی تا زمانی که بیش از اندازه نباشد، هیچ خطری ندارد؛ اما استفاده از این ماده در دوز بالا می توانند باعث حساسیت های ریوی، آسم، ورم روده و معده و حتی اختلالات گوارشی شود.

سخن پایانی

تا اینجا به بررسی تاثیرات مواد شیمیایی در صنعت کشاورزی و صنایع غذایی پرداختیم. با استفاده صحیح و به اندازه از مواد شیمیایی می توان به رشد بهتر گیاهان و درختان و کیفیت بهتر محصولات کشاورزی کمک کرد. در صنایع غذایی نیز برای کاربرد هایی مانند تنظیم میزان ph، افزایش میزان ماندگاری مواد غذایی و… از برخی از مواد شیمیایی استفاده می شود. موردی که در هردوی این زمینه ها اهمیت بالایی دارد و منجر به حفظ سلامتی انسان و محیط زیست می شود، استفاده به اندازه از مواد شیمیایی و همچنین خرید و استفاده از مواد شیمیایی باکیفیت است.